Ik droom dat vertrouwen weer dé herkenbare, onderscheidende kwaliteit van de Nederlandse gezondheidszorg wordt. Alhoewel er niet één oorzaak voor aan te wijzen is, lijkt het vertrouwen in onze zorg, in onze zorgprofessionals, bestuurders, instellingen, farmaceuten en verzekeraars, aan erosie onderhevig te zijn. Het vertrouwen is langzaamaan vervangen door een uitgebreid controlesysteem. Dit zou je georganiseerd wantrouwen kunnen noemen. Met alle bekende gevolgen van dien. Als vertrouwen ontbreekt, nemen bureaucratie en regels de overhand. En een gebrek aan onderling vertrouwen ondermijnt de samenwerking en het leer- en innovatievermogen.

Vertrouwen is naast autonomie en het geloof in eigen kunnen (zelfvertrouwen) een basisvoorwaarde voor het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Vertrouwen betekent echter niet dat degene die dat vertrouwen ontvangt, geen verantwoording hoeft af te leggen! Verantwoording afleggen is tenslotte inherent verbonden aan professionele autonomie.

Ik droom dat we in de komende jaren het georganiseerde wantrouwen weer kunnen omzetten in georganiseerd vertrouwen waar niet de regels leidend zijn maar het handelen vanuit gedeelde waarden. Don Berwick zei ooit: “When values are weak, rules are insufficient; when values are strong, rules are unnecessary.” Gedeelde waarden, respect en vertrouwen vormen de basis ingrediënten van een sector die samenwerkt aan zorgvernieuwing en transformatie, als antwoord op de toenemende zorgvraag en druk op het zorgsysteem.