JIM VAN OS
Hoogleraar Psychiatrische Epidemiologie en Publieke GGZ
UMC Utrecht Hersencentrum
“Een gebalanceerde GGZ”
67 Mijn droom gaat over het aanbrengen van balans in de ggz. Een balans tussen de cijfers: 25% van de populatie heeft elk jaar significante psychische klachten, terwijl de ggz maar capaciteit heeft voor 5%. Als je die 5% wil reserveren voor de mensen met de meeste zorgbehoeften, zul je naast een-op-een-zorg een goed uitgeruste publieke ggz moeten creëren voor die andere 20%. Niet in de vorm van peperdure en onaantrekkelijke eHealth programma’s die je via de ggz krijgt aangereikt, maar in de vorm van landelijke, multideskundige eCommunities zoals Proud2bme.nl en Psychosenet.nl. Daarachter zit een goed uitgeruste markt van gratis eHealth en mHealth tools die de mensen in de eCommunity aanraden op basis van wat zij het beste vonden, onder begeleiding van een lotgenoot in de eCommunity en eventueel de POH-GGZ. Als we 1% van het ggz-budget reserveren voor het aanleggen van zo’n tien landelijke multideskundige eCommunities, met daarachter de gratis markt van eHealth/mHealth tools, kan de ggz veel efficiënter opereren.
Maar ook een balans tussen de academische abstracties van de psychiatrie (DSM-5), de Harvard Business School (Value Based Health Care) en de ervaring van patiënten. De ggz ondergaat een disruptieve transformatie naar kleinschaligheid en co-creatie in de wijk (als metafoor – hoeft niet de eigen wijk te zijn waar je woont). Er wordt ingezet op de onzichtbare ingrediënten onder de ‘evidence based’ behandeling: vragen stellen in plaats van diagnostische reductie; fasegewijze en context-gedreven weerbaarheidsbevordering in plaats van richtlijngestuurde medische behandelescalatie; integreren van sociaal domein en behandeldomein met een sociale economie van ervaringswerk en andere consumer-driven initiatieven; inzetten op relatie, community en sociale holding. Het huidige ‘marktproductdenken’ in de ggz is diagnosehandel gericht op het voeden van een managementinformatiesysteem rond symptoombestrijding. Hierdoor is intolerantie ontstaan voor ingewikkelde mensen die niet beter worden (lees: comorbiditeit met verslaving, persoonlijkheidsproblematiek, verstandelijke beperking, autisme en chronische suïcidaliteit). Dit wordt vervangen door een systeem van sociale holding dat zich specifiek richt op de meest complexe problematiek. En de financiële verantwoording? Die leggen we af op het niveau van psychische gezondheid, niet ziekte.
